Staż pracy to istotna kategoria z zakresu prawa pracy, niezbędna do prawidłowego ustalenia należnego urlopu wypoczynkowego, prawa do emerytury czy odprawy, a także wysokości nagrody jubileuszowej i właściwego okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Warto więc znać zasady ustalania stażu pracy, aby nie tracić przysługujących nam przywilejów i uprawnień pracowniczych.
Co to jest staż pracy?
Staż pracy to łączne lata wszystkich okresów zatrudnienia danego pracownika na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Nie ma przy tym znaczenia wysokość etatu pracy ani sposób, w jaki poszczególne okresy zatrudnienia zostały zakończone. Jednak praca wykonywana na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia bądź w ramach własnej działalności gospodarczej nie będzie wliczała się do stażu pracy.
Jak liczymy lata pracy?
Przede wszystkim należy rozróżnić sposób obliczania stażu pracy dla potrzeb przyznania świadczeń i przywilejów wynikających bezpośrednio z kodeksu pracy oraz dla celów ustalenia wymiaru przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni). Ponadto, w przypadku dodatkowych nagród i premii wynikających z wewnętrznego regulaminu pracodawcy, sposób liczenia stażu pracy może zgodnie z tym regulaminem różnić się od kalkulacji wynikających z przepisów prawa.
Zgodnie z przepisami prawa, do stażu pracy oprócz okresów faktycznie przepracowanych wlicza się również wybrane okresy nauki w zależności od typu ukończonej szkoły. W przypadku zasadniczej i średniej szkoły zawodowej jest to odpowiednio 3 i 5 lat, średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata, szkoły policealnej – 6 lat, a szkoły wyższej – 8 lat (nie ma tu znaczenia, czy uzyskano tytuł licencjata czy magistra). Podane powyżej okresy nie sumują się. Dodatkowo można uzyskać 4 lata z tytułu odbycia studiów doktoranckich.
Ponadto staż pracy obejmuje wybrane okresy, w których pracownik nie świadczył pracy pomimo trwającego stosunku pracy. Dotyczy to przede wszystkim urlopu macierzyńskiego i wychowawczego oraz urlopu bezpłatnego, w tym szkoleniowego.
Do stażu pracy wlicza się również okres czynnej i zawodowej służby wojskowej, praca we własnym lub należącym do współmałżonka gospodarstwie rolnym oraz służbę w policji, a także czas, za który sąd przyznał wynagrodzenie pracownikowi przywróconemu do pracy. Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę za granicą również uwzględniane jest w stażu pracy.
Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych powiększa staż pracy pracownika, jednak nie ma on znaczenia przy ustalaniu wymiaru urlopu wypoczynkowego.
Ważna jest dokumentacja
Zarówno daty rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych okresów pracy, jak i czas nauki oraz wszystkie dodatkowe okoliczności wpływające na długość stażu pracy wymienione powyżej powinny być szczegółowo udokumentowane. To właśnie na pracowniku leży obowiązek przedłożenia pracodawcy oraz innym organom dokumentacji potwierdzającej jego staż pracy. Dlatego warto skrupulatnie przechowywać świadectwa pracy, świadectwa ukończenia szkół oraz inne niezbędne zaświadczenia.
